دیه در ماه های حرام چقدر است؟
به موجب تعریفی که قانون مجازات اسلامی از دیه ارائه کرده است ، دیه به مالی گفته می شود که در صورت ارتکاب جرم و صدمه رساندن به جان یا اعضای بدن فرد دیگری، باید به خود آن فرد و یا اولیای دم ( در صورت فوت او ) پرداخته شود. در ادامه این مطلب از راهکار به تفاوت دیه در ماه های حرام خواهیم پرداخت.
میزان و مبلغی که برای دیه کامل یک فرد باید پرداخته شود را هر سال قوه قضاییه اعلام می کند که با توجه به تورم، هر ساله شاهد افزایش نرخ دیه آن سال هستیم.
اما در کنار نرخ دیه در ماه های عادی، مبلغی هم برای دیه در ماه های حرام تعیین می شود که از دیه آن سال بیشتر است و به همین خاطر است که گفته می شود دیه ماه حرام تغلیظ شده و یا افزایش یافته است که این امر ریشه در شریعت اسلام و قانون مجازات اسلامی دارد. شاید برای شما این سوال مطرح شده باشد که چرا دیه در ماه های حرام بیشتر از سایر ماه های سال است ؟ همچنین اینکه ماه های حرام به کدام ماه ها گفته می شود و تحت چه شرایطی دیه ماه های حرام افزایش می یابد و دیه ماه حرام به چه کسانی تعلق خواهد گرفت؟
برای پاسخ دادن بهتر به سوالاتی که ذکر شد، لازم است تا ابتدا به توضیح این مطلب بپردازیم که مفهوم تغلیظ دیه یا همان افزایش دیه چیست و چرا افزایش دیه را تغلیظ دیه گویند؟ پس از اینکه مفهوم تغلیظ دیه مطرح شد، شرایط تغلیظ دیه در ماه حرام را توضیح داده و خواهیم گفت که در چه شرایط و مواردی است که دیه در ماه حرام افزایش می یابد. در انتها نیز نحوه محاسبه دیه و مقدار دیه در ماه حرام را توضیح خواهیم داد.
شرایط افزایش دیه در محاسبه دیه در ماه حرام
در قسمت قبل به بیان مفهوم و تعریف افزایش دیه در محاسبه دیه در ماه حرام پرداخته شد . اما نکته مهمی که در رابطه با افزایش دیه در محاسبه دیه در ماه حرام وجود دارد، شرایط و مواردی است که در صورت وجود آن ها، دیه ماه حرام افزایش می یابد . به همین دلیل در این قسمت قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که شرایط افزایش دیه در محاسبه دیه در ماه حرام چه می باشد؟ با توجه به مواد قانونی ذکر شده، شرایط افزایش دیه در محاسبه دیه در ماه حرام را می توان به این شرح بیان کرد :
4 شرط افزایش دیه
نخست اینکه بر اساس ماده 555 قانون مجازات اسلامی، هر گاه عمل مرتکب قتل و همچنین فوت شخص هر دو در یکی از ماه های حرام یعنی ماه محرم، رجب، ذی حجه و ذی قعده اتفاق افتاده باشد ، خواه قتل عمدی بوده باشد و یا غیر عمدی ، دیه تغلیظ خواهد شد . یعنی هم عمل قتل توسط مرتکب و همچنین فوت شدن شخص مجنی علیه (مقتول) در یکی از ماه های حرام رخ داده باشد . بنابراین اگر جنایت در یک ماه حرام اتفاق افتاده باشد ولی منجر به فوت در لحظه نشده و مقتول مدتی را در بیمارستان بستری شود و پس از مدت زمانی در یکی از ماه های عادی فوت کند، مشمول حکم تغلیظ دیه نبوده و شرایط افزایش دیه ماه حرام وجود ندارد.
دوم اینکه در حکم به تغلیظ دیه در ماه حرام، تفاوتی ندارد که قتل به صورت عمدی اتفاق افتاده باشد و یا حتی به صورت غیر عمد اتفاق افتاده باشد . به هر حال اگر جنایت و قتل در ماه حرام باشد، دیه تغلیظ می شود . به همین دلیل است که در زمان بیمه کردن وسایل نقلیه از جمله خودروهای سواری که ممکن است در یکی از ماه های حرام به صورت غیر عمدی با شخصی تصادف کرده و وی را به قتل برساند، دیه ماه حرام نیز به دلیل قتل در تصادفات رانندگی پوشش داده می شود.
سوم اینکه بر اساس ماده 556 قانون مجازات اسلامی در حکم تغلیظ دیه تفاوتی بین افراد بالغ و یا غیر بالغ وجود ندارد و حتی در صورتی که طفل نا بالغ نیز به قتل رسیده باشد، مرتکب باید دیه تغلیظ شده را بپردازد . همچنین بین زن و مرد نیز تفاوتی ندارد و حتی اگر مقتول زن باشد نیز حکم تغلیظ یا افزایش دیه جاری است . حتی اگر جنین پس از پیدایش روح در یکی از ماه های حرام سقط بشود، دیه سقط جنین وی تغلیظ می شود.
چهارم اینکه بر اساس ماده 557 قانون مجازات اسلامی افزایش دیه در ماه های حرام مخصوص قتل نفس است . به این معنا که تغلیظ دیه فقط و فقط در صورتی انجام می شود که شخص، دیگری را به قتل رسانده باشد. بنابراین، در صورتی که شخصی به اعضای بدن دیگری آسیب برساند که مستلزم پرداخت دیه باشد حتی اگر در ماه حرام بوده باشد ، دیه به هیچ وجه افزایش نیافته و دیه ماه حرام به وی تعلق نخواهد گرفت و مرتکب قتل تنها باید یک دیه کامل بپردازد.
دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱
دیه کامل انسان در ابتدای هر سال و توسط ریاست قوه قضاییه جمهوری اسلامی و بر اساس مبلغ ۱۰۰ شتر سالم تعیین میشود. در همین راستا، دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱ معادل ۶۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شد.
ماههای حرام کدامند؟
در زمان صدر اسلام و حتی پیش از آن، چهار ماه از تقویم قمری به عنوان ماههای حرام در نظر گرفته میشدند. در این ماهها جنگ کنار گذاشته میشد و هدف اصلی از این کار، افزایش امنیت حجاج و افرادی بود که به قصد تجارت، سفر میکردند. همچنین در این ماهها، دیه قتل نفس نیز افزایش مییافت.
ماههای حرام تقویم قمری عبارتند از:
- محرم
- رجب
- ذی القعده
- ذی الحجه
آیا رمضان ماه حرام است؟
این سوال ممکن است برای بسیاری از افراد پیش آمده باشد که آیا رمضان نیز در ردیف ماههای حرام قرار میگیرد؟ همانطور که اشاره شد، ماههای حرام قمری شامل محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه میشوند.
بنابراین مشخص است که ماه مبارک رمضان علی رغم فضیلتهای بالایش، در دسته ماههای حرام قرار نمیگیرد و مبلغ دیه در آن، تفاوتی با دیگر ماههای معمولی سال ندارد.
دیه در ماه های حرام
همانطور که گفته شد، دیه در ماه حرام افزایش مییاید. به این اتفاق در قانون مجازاتهای اسلامی، “تغلیظ دیه” گفته میشود. بر اساس این قانون:
در صورتی که فرد مجرم در یکی از این ماهها، اقدام به ارتکاب عمل مجرمانه کرده باشد، علاوه بر پرداخت کل دیه، باید یک سوم از آن را نیز به صورت مازاد بپردازد.
بر این اساس، دیه کامل انسان در ماههای حرام سال ۱۴۰۱ به میزان یک سوم اضافه شده و به ۸۰۰ میلیون تومان افزایش مییابد.
البته لازم به ذکر است که قانون تغلیظ دیه، تنها برای قتل نفس غیر عمد یا عمد (در صورت رضایت اولیای دم از قصاص) اعمل میشود. به عبارت دیگر، سایر انواع دیه مانند دیه جراحت، دیه نقص عضو و … در ماههای حرام و سایر ماههای سال، هیچ تفاوتی از نظر مبلغ ندارند.
دیه در ماه های حرام چگونه محاسبه میشود؟
در صورتی که تصادف، منجر به فوت شده باشد، دیه آن در ماههای حرام، شامل قانون تغلیظ شده و باید علاوه بر مبلغ کامل دیه انسان، یک سوم آن نیز به صورت مازاد پرداخت شود.
اما اگر تصادف تنها آسیبهای بدنی به همراه داشته باشد، مقدار دیه آن در ماههای حرام، هیچ تفاوتی با دیگر ماههای سال ندارد.
کلام پایانی
در این مقاله با ماههای حرام، نحوه محاسبه دیه در این ماهها و همچنین دلیل تفاوت دیه ماههای حرام با سایر ماههای سال، بیشتر آشنا شدیم. در صورتی که کماکان در ارتباط با دیه در ماه حرام و همچنین سایر انواع دیه، سوال یا ابهامی دارید، حتما در بخش نظرات همین مقاله مطرح کنید تا در اولین فرصت، پاسخگوی شما عزیزان باشیم همچنین از راه تماس با ما، با ما در ارتباط باشید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.