قوانین تصادف با عابر پیاده که باید بدانید

وقتی درباره تصادف با عابر پیاده صحبت می‌کنیم، اغلب این‌طور برداشت می‌شود که راننده مقصر است. اما حقیقت این است که همه قوانین بر علیه راننده نیست و شهروندان عابر پیاده نیز برای تردد در خیابان دارای وظایفی هستند. آشنایی با قوانین تصادف با عابر پیاده به رانندگان و عابرین کمک می‌کند تا در هنگام مواجه شدن با حوادث به حق و حقوق خود آگاه باشند. در ادامه این پست با راهکار همراه باشید تا با هرآنچه باید درباره قوانین تصادف با عابر پیاده بدانید آشنا شوید.

در تصادف راننده با عابر پیاده چه زمانی عابر مقصر است؟

معمولا وقتی صحبت از قوانین تصادف با عابر پیاده می‌شود، همه تصور می‌کنند تحت هر شرایطی حق با عابر و راننده مقصر است. این تصور از همان‌جایی نشات می‌گیرد که در ابتدا عنوان کردیم. یعنی بی‌دفاع بودن عابر پیاده در برابر وسایل نقلیه موتوری. اما موضوع اصلی این است که یک اتومبیل به خودی‌خود هویت قانونی ندارد و در اصل راننده و مالک این وسیله هستند که به آن شخصیت قابل‌شناسایی می‌بخشند. براساس ماده 26 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی در صورتی که موارد زیر از طرف راننده رعایت شود عابر مقصر شناخته می‌شود:

• اگر در تصادف با عابر راننده گواهینامه معتبر داشته باشد و با سرعت مجاز رانده باشد.
• راننده اصول رانندگی شهری از جمله احترام به چراغ‌ها را رعایت کرده باشد.
• خودرو راننده فاقد نقص فنی و ایمنی باشد.
•  راننده همه تلاش خود را برای پیشگیری از تصادف به‌کار بسته باشد، در عوض عابر پیاده مثلا در یک اتوبان از عرض معبر گذشته یا وقتی چراغ راهنمایی اصلی سبز و چراغ مخصوص عابر قرمز بوده جلوی خودرو پدیدار شده باشد.

در تصادف با عابر الزاما راننده مقصر حادثه نیست و این تقصیر می‌تواند کاملا بر عهده عابر پیاده یا راننده باشد. اما در موارد بسیاری تقصیر با درصدی که توسط کارشناسان راهنمایی‌ورانندگی و قضایی تعیین می‌شود، میان راننده و عابر تقسیم خواهد شد.

قانون چه توقعی از عابر پیاده دارد؟

همانطور که گفتیم قانون تصادف با عابر پیاده همگی علیه راننده و در حمایت از عابر نوشته نشده‌اند. از جمله موارد مورد انتظار قانون از عابر پیاده می‌توان به قوانین زیر اشاره کرد:

1. عبور از پیاده‌رو

قوانین تصادف با عابر پیاده از او می‌خواهند در مسیرهایی که پیاده‌رو وجود دارد از آن مسیر بگذرد و به یک‌باره وسط خیابان پدیدار نشود. اما در خیابان‌هایی که پیاده‌رو وجود ندارد یا این مسیر مسدود است نیز گذر عابر از کنار خیابان باید طبق اصول ویژه‌ای صورت بگیرد. بر این اساس عابر پیاده باید در مسیر خلاف جهت حرکت خودروها و از منتهی‌الیه چپ خود از مسیر گذر کند.

2. عبور از مسیرهای خط‌کشی و غیرهم‌سطح

قوانین تصادف با عابر پیاده صراحتا اعلام کرده‌اند گذر از عرض خیابان‌ها، بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها و هرگونه مسیری که برای عبور وسایل نقلیه موتوری در نظر گرفته شده برای عابران پیاده ممنوع است و آنها باید از خط‌کشی ویژه عابر و زیرگذرها یا پل‌های هوایی فاصله میان 2 طرف مسیر را طی کنند.

حال بخش وسط مسیر می‌تواند گاردریل، حفاظ و حصار و پوشش گیاهی داشته یا نداشته باشد. عابران از نظر قانون فقط‌وفقط باید از طریق خط‌کشی، زیرگذر، رفوژ یا جزیره میانی و پل‌ها عرض هر نوع مسیر را طی کنند.

پیش‌تر مسیرهای عبور عابر پیاده به تعداد کافی موجود نبود اما اکنون تعداد این بخش‌ها به حد قابل‌قبولی رسیده است. ماده ۱۴۱ آیین‌نامه راهور می‌گوید در مسیرهایی که چراغ مخصوص عابر وجود ندارد اما خط‌کشی موجود است، حق تقدم با عابر پیاده‌ای است که قصد دارد از خط‌کشی گذر کند.

3. عدم توقف در مسیر سواره‌رو

حتما همه ما عابران پیاده بسیاری را دیده‌ایم که کنار خیابان، بلوار یا بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها در انتظار تاکسی و اتوبوس ایستاده و تا وسط مسیر جلو آمده‌اند. قوانین تصادف با عابر پیاده، آنها را موظف می‌داند به هر دلیل از جمله صحبت با تلفن‌همراه یا سوار شدن به تاکسی و اتوبوس وارد مسیر عبور خودروها و موتورسیکلت‌ها نشوند.

براساس قوانین تصادف با عابر پیاده و ماده ۳۳۱ قانون مجازات اسلامی، توقف عابر در مسیر سواره‌رو یا استقرار مانع و حیوانی از سوی او در مسیر که موجب بروز حادثه شود، نیز مسئولیت تصادف را متوجه عابر خواهد کرد. همچنین درباره ریختن ماده‌ای که سبب لغزندگی مسیر و از میان رفتن تعادل وسایل نقلیه موتوری زمینی همین موضوع صدق می‌کند.

اقدامات لازم هنگام تصادف با عابر پیاده

در ابتدا توصیه می‌کنیم، هنگام تصادف با عابر پیاده به هیچ وجه صحنه تصادف را ترک نکنید. بهتر است که بعد از پارک کردن خودرو در مکان مناسب، به سراغ فرد آسیب دیده بروید و اگر جراحتی را مشاهده کردید بلافاصله با اورژانس و پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید. تصادفی که منجر به آسیب یا جراحت عابر پیاده شود را تصادف جرحی می‌گویند.

بعد از رسیدن اورژانس، مصدوم به نزدیک ترین بیمارستان منتقل می‌شود. همچنین بعد از تماس با ۱۱۰، نزدیکترین مامور راهنمایی و رانندگی در محل حضور خواهد داشت. پلیس کروکی تصادف و اظهارات شما را بررسی می‌کند و مدارک شما مانند: گواهینامه، کارت ماشین و بیمه شخص ثالث را بررسی خواهد کرد.

مامور کلانتری یک فرم از اطلاعات شما و فرد حادثه دیده را تکمیل کرده و ماشین راننده را به کلانتری و پارکینگ منتقل می‌کند.

تشکیل پرونده در کلانتری چگونه است؟

پس از اینکه ماشین راننده به کلانتری منتقل می‌شود، از شما می‌خواهند که وسایل با ارزش خود را بردارید و هر صدمه‌ای که روی ماشین وجود دارد را داخل یک فرم یادداشت کنید.

بهتر است که کیلومتر و بنزین ماشین خود را چک کنید. بعد از آن یک برگه سبز رنگ به شما داده می‌شود که بتوانید ماشین خود را تحویل بگیرید.

بعد از آن باید به افسر نگهبانی کلانتری بروید و تشکیل پرونده دهید. یک فرم به شما داده می‌شود که اظهارات خود را تکمیل کنید. همچنین کپی مدارک باید در پرونده قرار گیرد و سپس برای دریافت فرم ثنا اقدام کنید.

قانون مجازات اسلامی ‌و قوانین تصادف با عابر پیاده

اگر عابر مقصر حادثه باشید چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا همیشه راننده باید دیه را پرداخت کند؟ چه زمانی به عابر پیاده دیه تعلق نمی‌گیرد؟ با توجه به قانون و ماده ۳۳۳ مجازات اسلامی در مورد قانون تصادف با عابر پیاده منجر به فوت، ‌اگر عابری از معابری که برای او ممنوع شده است، عبور کند و سانحه‌ای برای وی رخ دهد که منجر به جراحت یا مرگ شود، راننده ضامن خسارت وارده و پرداخت نرخ دیه تصادف با عابر پیاده نیست.

البته این قانون در شرایطی است که راننده با سرعت مطمئن و مجاز رانندگی کرده و وسیله نقلیه او دچار نقص فنی نباشد. پس همیشه مجازات تصادف با عابر پیاده برای مالک خودرو و راننده آن در نظر گرفته نمی‌شود و دیه عابر پیاده مقصر بر عهده خود او است.

ماده ۳۳۱ یکی دیگر از قوانین تصادف با عابر پیاده است که می‌گوید:

«هر کس در محل‌هایی که توقف در آنجا جایز نیست متوقف شده یا شیی یا وسیله‌ای را در این قبیل محل‌‌ها مستقر کند و کسی بدون قصد، با شخص یا شیی یا وسیله مزبور برخورد کند و بمیرد، شخص متوقف یا کسی که شیی یا وسیله مزبور را در محل مستقر ساخته عهده‌دار پرداخت دیه خواهد بود.

اگر توقف شخص مزبور با استقرار شیی و وسیله مورد نظر موجب لغزش راهگذر و آسیب کسی شود، مسئول پرداخت دیه صدمه یا آسیب وارده است مگر آنکه عابر با وسعت راه و محل، عمدا قصد برخورد داشته باشد که در این صورت نه فقط خسارتی به او تعلق نمی‌گیرد بلکه عهده‌دار خسارت وارده نیز می‌باشد.»

در صورتی که عابر پیاده خانم باردار بوده و تصادف با او موجب از بین رفتن جنین شود، دیه جنین هم در نظر گرفته خواهد شد. البته اینکه دقیقاَ به چه صورت خواهد بود، دادگاه تعیین خواهد کرد.

دیه تصادف با عابر پیاده

دیه تصادف با عابر بر اثر عواملی مانند ماه‌های حرام، مقصر بودن راننده یا عابر، بیمه شخص ثالث و نحوه پرداخت می‌تواند متفاوت باشد. در صورتی که در تصادف عابر مقصر باشد، بیمه شخص ثالث خودرو باید دیه عابر را پرداخت نماید. در صورتی که خودرو بیمه نباشد، بیمه عابر از صندوق خسارت بدنی شخص ثالث تامین خواهد شد.

تصادف با عابر پیاده و فرار

طبق ماده 717 قانون مجازات اسلامی بی احتیاطی و عدم رعایت قوانین از طرف راننده می‌تواند 2 تا 6 ماه حبس را برای شخص به همراه داشته باشد. در صورتی که راننده بعد از تصادف با عابر فرار کند، مجازات او دو شوم بیشتر از مجازات تعیین شده در قانون خواهد بود. در صورتی که تصادف با عابر پیاده منجر به فوت شود و راننده مقصر نباشد، جبران خسارت مالی بر عهده شرکت بیمه خواهد بود.

در نهایت مقصر کیست؟

در خاتمه باید بگوییم قوانین تصادف با عابر پیاده حد و حدودی را مشخص کرده‌اند که با استفاده از آنها می‌توان درصد تقصیر راننده و عابر را کارشناسی و تفکیک کرد.

اگر در تصادف با عابر پیاده همه یا بخشی از تقصیر بر گردن عابر باشد، میزان دیه عابر پیاده بر پایه درصد تقصیر راننده تعیین و از او- یا بیمه‌گر‌ شخص ثالث‌اش- اخذ می‌شود. چنان‌چه خودرو آسیب دیده باشد نیز عابر باید به اندازه تقصیر خود به راننده خسارت بپردازد.

البته وقتی تمام تقصیر بر گردن عابر است بازهم بیمه شخص ثالث خودرو موظف به پرداخت دیه مصدومیت یا فوت او به خود یا وراث قانونی عابر براساس تعهدات‌اش است. هرچند سهم بیمه از سوی مراجع ذیصلاح تعیین می‌شود.

اما اگر تمام تقصیر بر عهده عابر و خودرو بیمه شخص ثالث معتبر و تاریخ‌دار نداشته باشد، تکلیف چیست؟ قوانین تصادف با عابر پیاده چه می‌گویند؟

در این شرایط بازهم دیه عابر از محل صندوق موضوع قانون بيمه‌ اجباری مسئوليت مدنی مالکان وسايل نقليه موتوری زمينی در مقابل شخص ثالث مصوب ۲۳ دی سال ۱۳۴۷ قابل‌پرداخت خواهد بود.